Italiaans in de praktijk: de taaluitwisselingL'italiano in pratica: lo scambio linguistico

De laatste bijeenkomst voor docenten Italiaans waar ik uitgenodigd was, had een zeer theoretisch en wetenschappelijk programma. Interessante thema’s voor ingewijden maar geen enkele verbinding met de praktijk van het dagelijkse lesgeven. Dit is typisch van bijeenkomsten en lezingen van taaldocenten.

De theorie van taal en taalkunde is goed. Als docenten voelen we ons tevreden als we aan de buitenwereld kunnen tonen dat onze theoretische kennis in orde is.
Maar de praktijk van het lesgeven? In mijn dagelijkse ervaring speelt de motivatie een belangrijke rol.
Mijn cursisten leren Italiaans omdat ze dat “leuk” vinden. Ze houden van het Italië van vakantie en cultuur. Deze startmotivatie is goed maar het is mijn taak als docent de motivatie ook tijdens het leerproces hoog te houden. Soms kan de handeling van het “taal leren” moeizaam worden, zelfs de student veel van de Italiaanse taal houdt. Leren is discipline, inzet, tijd. Hoe kan ik dan, als docent, mijn cursisten blijven motiveren? Hoe blijft het leerproces “leuk” en stimulerend? En nog: wat kan ik bieden aan studenten voor wie het leren van het Italiaans soms “te moeilijk” wordt? Dit zijn praktische zaken, geen wetenschappelijke taalkundige theorieën. In mijn jarenlange ervaring als docent heb ik natuurlijk verschillende strategieën toegepast ter bevordering van motivatie en leerproces. Ik weet hoe een les interessant en stimulerend gemaakt moet worden. Maar kan ik zelf als docent nog iets leren om mijn functioneren tijdens de les verder te verbeteren?

Als docent sta je vaak alleen. Collega’s zijn allemaal individuen die alleen met hun eigen werk bezig zijn en die niet graag hun ervaringen met anderen delen. Dit is misschien een van de redenen waarom de docentenovereenkomsten vaak theoretisch zijn (terwijl ik graag juist zou willen dat ze meer praktisch georiënteerd zouden zijn)
Gelukkig heb ik mijn vragen aan een paar ervaren docenten kunnen stellen en uit deze gesprekken met de bijhorende brainstorming zijn een aantal interessante tips, informatie en inspiratie gekomen. Bijvoorbeeld over het “toedienen” van de grammatica en de audiomaterialen. En dan het leukste: het organiseren van interculturele thematische ontmoetingen. Tijdens deze ontmoetingen komen Italiaanse studenten die Nederlands aan het studeren zijn en Nederlanders die Italiaans aan het studeren zijn bij elkaar. Ze moeten dan verhalen, ervaringen, cultuur uitwisselen met elkaar. Het oude systeem van de taaluitwisseling met conversatie, maar dan met interessante en stimulerende thema’s. Hier een paar voorbeelden:
“Ik stel je voor…”
“Ik geef je als geschenk…”
“Ik vertel je…”
“Ik laat je zien…”

Deze ontmoetingen met taaluitwisseling worden voor Nederlanders en Italianen leerzame maar ook leuke momenten. Vanaf februari 2012 zal dit project van start gaan. Bedankt aan de collega’s die me helpen met het bedenken en de uitvoering van deze taaluitwisselingen. Meer informatie binnenkort op deze blog…

<><><><><>

L’ultimo incontro per docenti di italiano al quale sono stato invitato aveva, cosa tipica, un programma di carattere teorico e scientifico. Interessanti temi per gli addetti ai lavori, ma con la totale assenza di collegamenti alla pratica dell’insegnamento quotidiano.

Gli aspetti teorici della lingua e la linguistica sono importanti e come docenti ci sentiamo appagati se possiamo mostrare al mondo che la nostra conoscenza teorico-strutturale è a posto. Ma l’insegnamento nella sua pratica quotidiana? Nella mia esperienza di ogni giorno la motivazione gioca un ruolo fondamentale. I miei corsisti di italiano imparano la lingua per loro puro piacere personale. Amano l’Italia delle vacanze e della cultura. Questa iniziale motivazione va bene, ma è mio compito di insegnante il mantenere alto il livello di motivazione durante l’intero processo di apprendimento. Tale processo può diventare faticoso e difficoltoso persino in questa situazione ideale in cui lo studente ama la lingua italiana. Imparare significa disciplina, impegno e tempo. Come posso allora, come docente, continuare a motivare i miei corsisti? Come far rimanere il processo di apprendimento interessante e stimolante? E inoltre: cosa posso offrire a studenti per i quali l’apprendimento dell’italiano diventa talvolta “troppo difficile”? Queste sono situazioni concrete e non teorie scientifico-linguistiche.
Nella mia lunga carriera di insegnante ho naturalmente applicato diverse strategie a favore della motivazione e del processo di apprendimento. So come rendere una lezione stimolante e interessante. Come insegnante posso ancora imparare qualcosa per migliorare il mio modo di lavorare durante la lezione?

Come insegnante, è facile ritrovarsi solo. I colleghi non sono altro che individui isolati e occupati esclusivamente con il loro lavoro. Non condividono volentieri con altri le loro esperienze lavorative. Forse è questa una delle ragioni che rendono i convegni di docenti spesso così teorici, mentre io preferirei qualcosa di più pratico.
Per fortuna ho potuto porre le mie domande ad un paio di esperti insegnanti. Da questi colloqui con relativo brainstorming sono usciti interessanti consigli, informazioni e ispirazioni, per esempio sul come “somministrare” la grammatica e il materiale audio.
Tra le cose più interessanti questa: organizzare incontri tematici interculturali. Durante questi incontri si riuniscono studenti italiani di olandese e studenti olandesi di italiano che naturalmente si scambiano racconti, esperienze e cultura. Insomma si fa rivivere il vecchio buon sistema dello scambio linguistico con conversazione, ma stavolta con temi interessanti e stimolanti. Ecco alcuni esempi:
“Ti presento…”
“Ti faccio questo dono…”
“Ti racconto…”
“Ti mostro…”

Questi incontri di interscambio linguistico devono diventare momenti di piacevole apprendimento per italiani e olandesi. Il progetto partirà da febbraio 2012. Ringrazio già da ora i colleghi che mi aiutano nell’ideazione e nella realizzazione di questa attvità. Tra breve troverete maggiori informazioni su questo blog…